Bugün İsveç’in dört yanında “Valborg Ateşi” yakılıyor.
İsveç’e baharın gelişini müjdeleyen bir çeşit “İsveç Hıdırellezi” olan Valborg bahar şenliği her yıl İsveç’in her yerinde yakılan geleneksel “Şenlik Ateşi” ile kutlanıyor !
İsveç’te Valborg’da ateş yakma geleneğinin 700’lü yıllara değin dayandığına inanılıyor.
Valborg halk dilinde ‘Majbrasa‘ ya da “Våreld” (Mayıs ateşi, Bahar ateşi) olarak da adlandırılıyor. Üniversite öğrencileri arasında da “sista april” (nisan sonu) diye anılıyor.
Bu akşam İsveç kırlarında “Valborg Ateşi” yakılıyor.
Valborgsfirande (Valborg kutlaması); baharı müjdeler ve sembolize ediyor.
Çok özlenen Bahar kırlarda ateşler yakılarak selamlanıyor.
Valborg halk dilinde ‘Majbrasa’ ya da “Våreld” (Mayıs ateşi, Bahar ateşi) olarak da adlandırılıyor. Üniversite öğrencileri arasında da “sista april” (nisan sonu) diye anılıyor.
Vallborg daha çok kıştan yaza gündönümünü kutlamanın bir yolu olarak kültürel ve kırsal geleneklerle şekillenmiş bir “bahar şenliği” olarak tanımlanıyor.
Valborg kutlaması geleneğinin kökleri Almanların 30 Nisan da kutladıkları ‘Walpurgisnacht’ tan geliyor.
Aslen Almanya’daki Katolik Aziz Walpurga bayramı arife gününe denk düşüyor.
Bugün ise Valborg şenlik ateşleri her şeyden önce uzun zamandır gelmesi beklenen ve özlenen baharı karşılamanın bir yoludur.
Eski alman halk inanışında cadıların bu gece toplanıp şenlik yaptıklarına sonra da “şeytana uçmak” için yola çıktıklarına inanılırmış. Cadıları korkutup kaçırtmak için de ateşler yakılırmış.
Ayrıca çok eskiden sığırlar otlamaları için çayır ve meralara ilk defa 1 mayıs günü salınırmış.
Bu yüzden Valborg arifesinde sığırları ve keçileri kurtlardan ve diğer vahşi hayvanlardan uzak tutup korumak için ateş yakmanın iyi olacağına inanılırmış.
Ayrıca ateş yakılması cadılardan korunmanın ve kötü ruhları korkutup kaçırtmanın bir yolu gibi görülürmüş.
Valborg bir kadın adıdır ve eski almanca kökenlidir. Anlamı pek belli değil ancak kudret ve esirgeme sözcüklerinden türediği sanılıyor.
Efsaneye göre Valborg (Walpurgis) İngiliz kralının kızı olan bir azizedir. Kardeşiyle birlikte Almanya’ya gelerek bir manastır yaptırmış, 780 yılında ölmüş ve 1 mayıs’ta mezara gömülmüş.
Hrıstiyanlığın bu bahar şenliğine tek katkısı kimi kiliselerde bu azize anısına düzenlenen Valborg duası (Valborgbön) ayini dışında bu azizenin sadece ismi olmuş.
Gençlerin ve öğrencilerin beyaz gecesinde bolca içki tüketerek ve eğlenerek geçirdiği ve kutlamaya büyük ilgi gösterdiği Valborg şenliklerinde İsveç’in en büyük iki köklü üniversite şehirleri olan Uppsala ve Lund’da çoğu zaman fazla içki tüketiminden dolayı taşkınlıklar ya da ufak tefek kavgalarda yaşanır.
Valborg kutlamalarında Vintern rasat ’Kış yıkıldı‘ lirik şarkısı söylenir.
Bahar şenliği Valborg’da İsveç doğasına hayranlık ifadesi olarak söylenen ve çok bilinen meşhur bir ’doğa güzellemesi’ bir çeşit bizim usül ’koşma’ dır.Aslında gerçek adı ’Längtan till Landet’ ‘Kır hasreti’ olan on iki dörtlüklü lirik şiiri 1838’de şair ve hekim Herman Sätherbergs yazmış ve yakın dostu bestekar ve saat ustası Otto Linblad 1839 yılında bestelemiş.
“Kış kasıp kavurdu dağlarımızı, küme küme kar çiçekleri eriyip ölüyor.
Gökyüzü gülümsüyor bahar aydınlığı akşamlarında,
Güneş hayat öpücüğü konduruyor göle ve ormana
Az kaldı yaz gelecek, mor dalgalarla, altın yaldızlı, yanar döner azur mavisi ışıklı
çayırlıklar günün alevlerinda yatacak,
Ve koruda dans edecek pınarlar .”
…… …..
Vintern rasat ut bland våra fjällar, drivans blommor smälta ned och dö.
Himlen ler i vårens ljusa kvällar, solen kysser liv i skog och sjö.
Snart är sommarn här i purpurvågor, guldbelagda, azurskiftande
ligga ängarne i dagens lågor,
och i lunden dansa källorne.”
Ne diyelim ?
İsveçlilerin bizim Hıdrellezimizin benzeri olan Valborg’ları kutlu olsun !
TANER YILDIZ
İlk dörtlüğün Türkçesi: Taner Yıldız
Längtan till landet şarkısı videosu:
Vintern rasat ut bland våra fjällar;
Drivans blommor smälta ned och dö;
Himlen ler i vårens ljusa kvällar;
Solen kysser liv i skog och sjö.
Snart är sommarn här; i purpurvågor,
Guldbelagda, azurskiftande,
Ligga ängarne i dagens lågor,
Och i lunden dansa källorne.
Ja, jag kommer! hälsen glada vindar
Ut till landet, ut till fåglarne,
Att jag älskar dem; till björk till lindar,
Sjö och berg, jag vill dem återse;
Se dem än, som i min barndoms stunder;
Följa bäckens dans till klarnad sjö,
Trastens sång i furuskogens lunder,
Vattenfågelns lek kring fjärd och ö.
Lyssna vill jag huru vinden susar
Uti halvutspruckna björkars lund,
Spegla mig i sjön där Anden krusar
Med sin köl det månbeglänsta sund,
Och i famnen av naturen drömma
Vårens dröm, som ingen tröttat än,
Och min sorg i jaktens lund förglömma,
Fri, som skyn där uppå himmelen. –
Forsen kastar sig i havets sköte:
Se hur vild! med vilken stämmas dån!
Är det ej som hela Mälarn göte
Åter, på en gång, sitt rika lån? –
Och han är likväl så hög om kvällen,
Som om morgonen, och tusen år
Fylla honom kanske än, från fjällen,
Lika rik och härlig varje vår.
Och med varje Maj hans holmar gunga
Sina kronor i dess klara våg,
Och i varje vår hans fåglar sjunga
Lika ömt, med lika eldig håg.
Hoşgeldin bahar ! Välkommen våren !
Skulle jag, när hela världen svärmar,
Sköna Vår! blott jag ej le med dig?…
Och en snöbäcks sorl, den klippan härmar,
Var dock fordom nog att locka mig.
Nej, åt landet Bröder! Tjädern knäpper
Nu var morgon i sin furulund.
Vad, om jägarn kopplet varsamt släpper,
Blott till ögonfägnad på en stund?
Låt oss njuta, låt oss vara glade:
Friskt och härligt hornens toner gå!
Den som hjärta nu att jaga hade,
Endast på en timma eller två!
Taner Yıldız 